Yapay Zeka Sohbet Botlarının Karbon Salımı Üzerine Araştırma Yapıldı
Son yapılan bir araştırmaya göre, OpenAI’ın ChatGPT’si gibi yapay zeka sohbet botlarının mantıklı düşünme ve akıl yürütme gerektiren sorgular, diğer soru türlerine göre daha fazla karbon salımına neden oluyor.
Almanya’daki Münih Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’nden araştırmacılar, ChatGPT gibi geniş dil modelleri (GDM) ile yazılan her sorgunun enerji ihtiyacı ve dolayısıyla karbon salımı olduğunu belirtiyor. Emisyon seviyelerinin, sohbet botuna, kullanıcıya ve konuya bağlı olarak değiştiği ifade ediliyor.
Bu konuda yayımlanan bir araştırma, 14 yapay zeka modelini karşılaştırarak karmaşık akıl yürütme gerektiren cevapların, basit cevaplara göre daha fazla karbon salımı ürettiğini ortaya koyuyor. Soyut cebir veya felsefe gibi uzun muhakeme gerektiren soruların, daha düz konulara göre 6 kat daha fazla emisyon oluşturduğu belirtiliyor.
Araştırmacılar yapay zeka sohbet botlarının sık kullanıcılarına, karbon salımlarını azaltmak için sordukları soruların türünü ayarlamalarını öneriyor.
Araştırma, farklı konularda bin standart soru üzerinden 14 GDM’yi değerlendirerek karbon salımlarını karşılaştırdı.
Makalenin yazarı Maximilian Dauner’ın belirttiğine göre, eğitimli GDM’lere sorulan soruların çevresel etkisinin, muhakeme yaklaşımına bağlı olduğu ve akıl yürütme süreçlerinin enerji tüketimini ve karbon salımlarını önemli ölçüde artırdığı vurgulanıyor.
Akıl yürütme yeteneğine sahip modellerin, basit cevaplar veren modellere kıyasla 50 kata kadar daha fazla karbondioksit salımına neden olduğu görülüyor.
Kullanıcıların yapay zeka sohbet botuna sorduğu sorular, model tarafından işlenmeden önce kelimelerin bir dizi sayıya dönüştürülmesi ve diğer hesaplama süreçleri karbon salımına neden oluyor.
Araştırma, muhakeme becerisi gerektiren modellerin soru başına ortalama 543,5 jeton oluşturduğunu, yalın modellerin ise sadece 40 jeton gerektirdiğini belirtiyor.
Örneğin, yüzde 85 doğruluk oranına sahip olan Cogito, üç kat daha fazla karbon emisyonu üreten, benzer boyuttaki modellere göre daha isabetli cevaplar veriyor.
Araştırmacılar, GDM teknolojilerinin doğasında doğruluk ve sürdürülebilirlik arasında bir denge olduğunu belirtiyor.
Emisyonları 500 gram karbondioksit eşdeğerinin altında tutan modellerin, bin soruyu yüzde 80’in üzerinde doğrulukla cevaplamadığı ifade ediliyor.
Karbondioksit eşdeğeri, çeşitli sera gazlarının iklim değişikliği üzerindeki etkisini ölçmek için kullanılan bir birimdir.
Araştırmacılar, yeni bulguların insanların yapay zeka kullanımı konusunda daha bilinçli kararlar almalarına yardımcı olacağını umuyor.
DeepSeek R1 sohbet botundan 600 bin soruyu yanıtlaması istenen sorguların, bir Londra-New York uçuşuna eşdeğer karbon emisyonu oluşturabileceği belirtiliyor.
Bununla birlikte, Alibaba Cloud’ın Qwen 2.5’i, aynı emisyon seviyelerine ulaşırken üç kat daha fazla soruya cevap verebiliyor.
Dr. Dauner, “Kullanıcılar, yapay zekadan yalın cevaplar isteyerek veya yüksek kapasiteli modellerin kullanımını, gerçekten bu gücü gerektiren görevlerle sınırlayarak emisyonları önemli ölçüde azaltabilirler” diyor.
